Articles On Ayurved · Bhashajya Kalpana

Arka Kshra Review

ARKA KSHARA REVIEW
Synonyms:
 Arka kshara
 Ravi kshara
 Bhaskara kshara
 Kharjughna Kshara
 Mithra kshara
Classical Catogorization:
 Sathapushpaadi varga
 Sundyadi varga( Sarva Kshara)
 Kshara ashtaka(Su.Sam)
Properties of Arkakshara:
 Theekshna
 Deepana
 Pachana
 Gulma naasana
 Pleeha roga naasana
 Swasaghna
 Kaasaghna
For sodhana:
1) Tamra sodhana- Arka kshara + amlavarga kwatha paste is applied on tamra pathra and put in musha, subjected to 7 gajaputa
2) Vaikrantha sodhana- swedana in dolatantra with kshara jala
3) Vimala sodhana- kshara jala bhavana(R.H.T)
4) Rasaka sodhana- kshara jala bhavana(R.H.T)
5) Hingula sodhana- kshara jala bhavana(R.H.T)
6) Makshika sodhana- kshara jala bhavana(R.H.T)
7) Silajathu sodhana- swedana in dolatantra with kshara jala.84
8) Pravala sodhana- swedana in dolatantra with kshara jala for 3 hours.
9) Harathala sodhana- swedana in dolatantra with kshara jala86
For satwapathana:
1) Abhrakadi satwapathana 7th vidhi- Arka kshara
2) Gairika satwapathana- swedana in dolatantra with kshara jala.
3) Rajavartha satwapathana- Bhavana with kshara jala (Ra.Chu)
4) Makshika satwapathana- Mardana with kshara varga dravya(Ra.Chu)
5) Rasaka satwapathana- Mardana with kshara varga dravya
6) Spatika Satwapathana- Mardana with kshara varga dravya (R.P.S)
For processing of parada:
1) Rasajaranaartha vid nirmana- Arka kshara is used
2) Prada bubhukshitheekarana- swedana in dolatantra with kshara jala.(R.H.T)
For dhatu mridukarana:
Kshara (Alkaline matter) worked as a catalyst and convert the metal in to powder form, by its
Bhedana property. Kshara may help in making the metal softer and brittle. Presence of chloride ions in the Arka kshara may provide for the chloridization of the metal.
 Melted Suvarna & Rajatha is mixed with Arka kshara and dipped in Tila taila. The procedure is repeated for 3 times.
In Rasa yogas:
1) Tamreswara vati- Arka kshara is one of the ingredient.
2) Pasupatho rasa- Arka kshara is one of the ingredient
3) Kshara gudika- Arka kshara is one of the ingredients.
4) Bhasmarka churnam- Arka kshara is one of the ingredient
5) Vaiswanara Kshara- Arka kshara is one of the ingredient
6)
Indications:
1. Ajeerna
2. Agnimandya
3. Gulma
4. Pleeha
5. Udara
6. Arsa
7. Kaasa
8. Swaasa
9. Yakrud vrudhi
Therapeutic uses:
Internal:
1. In Ajeerna: Arka kshara +equal quantity of Saindhava lavana & Navasadara mixes with Ushanajala and taken internally. It leads to Pachaka Agni vrudhi.
2. In Swaasa & Kaasa: Mixture of Arka kshara, Trikatu choorna and Madhu administered internally.
3. In Yakrud vrudhi: Administration of mixture of Arka kshara Saindhava lavana and Yava kshara along with appropriate Anupana is beneficial in case of Yakrud vrudhi.
External application:
1. In Arsa:  Kshara sutra prepared out of Arka kshara is beneficial.
1. Dushtavrana- Kshara application.
Dr. Atul Dnyanadeo Sanap
Mauli Ayurveda chikistalay panchkarma and research center
D 25 sidhivinayak complex Sahayognager Beed
9403330067
9890065637

Like on FB page
https://m.facebook.com/Mauli-Ayurveda-Chikitsalaya-Panchakarma-and-Research-Center-831592576986054/

Leave a comment